1989 Ethnic Cleansing of Bulgaria’s Turks: An Unusual Beginning of the Postcommunist Transition

Description

In the summer of 1989, the Bulgarian communist regime seeking to prop up its rapidly waning legitimacy played the ethno national card by expelling 360,000 Turks and Muslims across the Iron Curtain to Turkey. It was the single largest ethnic cleansing during the Cold War period in Europe after the wrapping up the postwar ‘transfers’ (that is, expulsions as approved at the Potsdam Conference) of ethnic Germans from Central Europe at the turn of the 1950s. Furthermore, this expulsion of Turks and Muslims from Bulgaria was the sole ethnic cleansing that breached the Iron Curtain. The 1989 ethnic cleansing (ironically known as the ‘Big Excursion’), after the collapse of the Bulgarian communist regime in late 1989, was followed by an unprecedented return of almost half of the expellees to Bulgaria. The return, which partially reversed the effects of this ethnic cleansing, was the first-ever of its kind. Despite the unprecedented character of this 1989 expulsion and the subsequent return, not a single research article, let alone a monograph, has been devoted to these events. This study aspires to start filling in the gaping lacuna through giving an overview of the ethnic cleansing and the return through the lens of the international Anglophone press. Besides calling for a wide international probe into this ethnic cleansing, I conclude by offering a reflection on how this tragic event shaped today’s Bulgaria, and how the persisting attempts to suppress the remembrance of the 1989 expulsion sharply divide Bulgarian society nowadays. The yet unhealed conflict also brushes off negatively onto the country’s relations with Turkey and the European Union.

Abstract in Albanian:
Pastrimi Etnik i harruar i vitit 1989 i turqëve bullgarë

Verën e vitit 1989, regjimi komunist bullgar, duke u përpjekur ta zgjasë legjitimitetin e vet të kotë, luajti kartën etnonacionale duke dëbuar 360 000 turq dhe myslimanë përtej Perdes së Hekurt për në Turqi. Ky ka qenë pastrimi etnik i vetëm më i madh gjatë Luftës së Ftohtë në Evropë pasi përfunduan "zhvendosjet" e pasluftës (dmth dëbimet që u miratuan në Konferencën e Potsdam-it) të gjermanëve etnikë nga Evropa Qendrore, para viteve 1950.
Për më tepër, dëbimi i turqëve dhe i myslimanëve nga Bullgaria ka qenë pastrimi etnik i vetëm që e theu Perden e Hekurt. Pastrimi etnik i vitit 1989 (që në mënyrë ironike njihet si "Ekskursioni i Madh") pas rënies të regjimit komunist bullgar në fund të vitit 1989, u ndoq nga një rikthim i paparë i pothuaj gjysmës së të dëbuarve në Bullgari, sërish. Kthimi, që pjesërisht i përmbysi ndikimet e këtij pastrimi etnik, ka qenë i parë i llojit të vet.
Megjithë karakterin e paparë të këtij dëbimi të 1989 dhe të kthimit që pasoi, as edhe një artikull kërkimor, jo më ndonjë monografi, nuk u është kushtuar këtyre ngjarjeve. Ky studim synon të nisë përmbushjen e hendekut në këtë fushë duke dhënë një vështrim për këtë pastrim etnik dhe një rikthim përmes lenteve të shtypit ndërkombëtar anglofon.
Në vend që të kërkojmë një provë ndërkombëtare të gjerë për këtë pastrim etnik, unë jap përfundime duke ofruar një reflektim mbi atë se si kjo ngjarje tragjike i ka dhënë formë Bullgarisë moderne dhe si ajo ka këmbëngulur në përpjekjet për të shuar përkujtimet e dëbimit të 1989, që e ka ndarë mprehtësisht shoqërinë bullgare të ditëve të sotme.
Konflikti, ende i pashëruar, ka ndikur fort negativisht edhe në lidhjet e vendit më Turqinë dhe Bashkimin Evropian.


International conference on Transition in Retrospect: 25 Years After the Fall of Communism, organized by New York University of Tirana in Tirana International Hotel, Tirana, Albania.

Period	28 Nov 2015
Event title	1989 Ethnic Cleansing of Bulgaria’s Turks: An Unusual Beginning of the Postcommunist Transition
Event type	Other
Sponsor